mga langyaw

... after this our exile …

Gikan

kita

sa lainlaing mga dapit

nga nanganhi 

dinhi 

pag-apil ning pangilin.

Daghan kaayo kita

apan dako ang lamisa

ug dunay luna

alang sa tanan

pagtilaw

pag-ambit

sa tanang mga gidulot.

Uban ning tagay

ug pagbayaw

aron pagsugod

sa atong pagsaulog

magdungan kita 

pagbungat

ning malukpanong pangaliyupo:

Ginoo

sama kanimo

kami daghan apan usa ra.

Panalangini kami.

(alang sa tanang mga langyaw)

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

usa ka dosenang tweet ni mister sa wap-a reglaha si misis

tapoka imong lubi kay moabot ang kudkuran #kaligonadaan

* * *

ipakanaog ang timba sa tabay sa dip-a ko uhawon #evilgrin

* * *

ang baki nga maligo magabii, mahumod sa iwag sa buwan #mutyasasagingtindok

* * *

ang makaob nga kulon pagahayangon sa akong luwag #pwerabuyag

* * *

di kalas og habol ang piot nga katre #tandaykanunay

* * *

ang kabaw sa tunaan di mahadlok magkabulingit #naturalborndiver

* * *

bisag unsaog luto ang buwad, buwad lang gihapon :) #kinaham #kalami

* * *

RETWEETED: traduttore, tradittor #iloveyoutodotodowaybreakwaykambyo

* * *

yoga-yoga pod tag ginagmay @mamabear #maldito

* * *

ang bugnaw mong tinughong init-initon inig kadlawon #maghimayaka

* * *

ang itlog mabugok kon di lumloman #ayayay

* * *

RETWEETED: ain't over till the fat lady sings #iringgilaygit

--  ADONIS G. DURADO

Muscat, Sultanate of Oman

tuldok

Kini ang sinugdanan sa linya. Ang mosubay ini lakip ang bala gikan sa usa-ka-mata nga pagpiyong bantang sa tumong, motihol gikan sa pulso lahos sa tudlo nga sumpay sa gatilyo. Pastilan, pagkabulahan sa bungol! 

Kini ang tugpahanan sa lamok hangtod mokatap sa dugo ang pagkalanag. Kon naunhan pa sa dagpi, unta dili usa ka sagpa ang ibawos ugma damlag alang sa mananagna.  Ay, kawang lang ang gibasa sa iyang pak-an nga kidhat dihang mitugdon sa palad! Pataka lang pod og lupad ang hangin nga nabulit sa dag-om. Butikaw, butikaw… tyabaw! 

Kini ang tumoy sa pabilo. Ug ang kandila mahimong hulmaon pag-usab gikan sa iyang pagkalanay. Duna po'y kidlap nga makadlit sa puthaw nga panit sa lingganay inig labyog, igo na nga motay-og ug mohilis sa nabagtok nga atuli. Paminawa, talinis gihapon ang hagit sa mga langgam bisan kanunay gipahinungdan sa tirador, gisakdapan og mga tipak sa bato. Basin ingon ini pod-- dili hitupngan ang kahait, puno sa kaluoy-- ang tinutokan sa Ginoo. 

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

proben*

"… short for “proventriculus"… that part of the digestive system among birds and chickens between the crop and the gizzard…" (gikan sa artikulo nga giulohan og "Proben– the popular street food in Cagayan de Oro")

Gikuot ug gilabnot 

gikan sa kinahiladman sa manok, 

giputol sa sumpay nga batikulon dayon

giwaswasan, giharinahan, giprito, gituhog.

Kini ug uban pa galaray--sa wala pa 

gilusad ang pagpahapsay sa dalan--

gahuwat sa mga busawan 

nga gamulo sa kagutom.

Ayaw og kaulaw bisan wa'y panghunaw.

Kinawboy ni nga stayl. Wala'y platohay.

Apan wala la'y utangay!

Hulbot og maskin singko aron sugdan 

ang pagtuslob sa sawsawan hangtod

maghuot ang tiyan sa gasagol nga

kahalang, katam-is, kaaslom

nga isuwa sa puso samtang mangandam 

ang palad sa pagsalo sa gatulo nga sarsa.

Ang makatagbaw naa ra sa Pabayo gatapok.

Makita ra, sa dili pa mahanaw, sa suok.  

-- MAI SANTILLAN

Calaanan, Cagayan de Oro City

annaprashana sa alkansiya

gikan sa mabudhiong isla sa mga damgo 

gikugihan ko pagtuhil aron modahili  

ang tanghaga sa hinanali mong pagbiya 

gipaningot ang nipis nga kutsilyo 

nga gihulga sa nagkurog kong kamot 

kapila ako mawad-i sa balanse

sa akong paglatay nga gakinto 

sa inanayng milugak ug miyunyon 

nga utlanan sa kahayag ug kangitngit 

samtang dulot sa danghag kong kalimutaw 

wala sa kaugalingon nga gikudlit 

sa balikog nga pahiyom sa tagoangkan 

ang kontrasenyas sa kalipay

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

niadtong nilabayng gabii

Ang hanging amihan

buot untang mohapyod

lahos sa akong kabukogan

apan igo ra ning gidagit  

sa aligato nga gikagod  

sa imong kablit. 

-- JONDY M. ARPILLEDA

Tagum, Davao del Norte, Philippines

thanksgiving: gugmawit alang sa akong kapikas

Ikaw mao lama'y alang kanako hangtod sa kahangtoran

Ang handumanan sa panaghiusa sa atong kapalaran

Giawit sa mga lingganay sa simbahan sa kabatan-on

Ikaw ug ako pabiling makanunayong masinabtanon

Bisan pa sa hinagawhaw sa nagkahinayng mga taligsik

Ug pagpangalugti sa paraisong kabaskog ug kalagsik

Oh, igo na ba lamang kita sa mahandumong pagpanghapnig

Ug pagpangindahay human sa kuwarenta ka mga tuig

Nga pagtagayay sa dugosnon ug dugamisnong pag-amuma

Pinakamithing kadulog kapikas higala hinigugma?

Minahal daghang salamat sa waykinutoban mong pag-unong

Kitang duha padayon sa panaw waypagkutat waypaghunong

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Des Allemands, Louisiana, USA

sa usa ka linayagan

Diin ang tanan gamay

niining gilay-on, ang isla Boracay 

natabonan sa kahilom. Ug ang dagat 

sama sa usa ka pahiyom

nga nagabhian. Bitaw, ang kainit

gabilin nako og kamingaw hangtod 

sa pagpaanod ning pag-inusara 

uyon sa malinawon nga mga bawod

sa akong pagtinghaya bisan pa

og nabug-atan sa kabituonan. 

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

tungang gabii sa divisoria

Nibiya na ang usa ka kamot sa orasan. 

Lagmit nagduka kon kinsa ma'y naniid nato 

samtang nagbarog ta sa eskina. Kandado na

ang mga tindahan sama sa atong kahilom.

Ang salin sa kainit sa imong kamot

akong gikuptan samtang gapaabot 

sa imong tagad, apan sama sa mga lampara

sa Divisoria, kapundiron imong mga mata. 

Unta, mahabwa na ang tanang buot ipadayag 

nga nadan-ok pa sa tutonlan. 

Ug sama sa kawatan, kalit lang moikyas

hangtod ulahi na ang kahiamgo  dungan 

sa pagkahanaw unya sa tanan natong 

gibahandi. Wala gihapon ta’y imik.  

Wala'y tingog gawas sa minghoy nga awit 

sa radyo dihang gipasakay tika'g taxi hangtod 

nahabilin ko ug ang akong anino nadum-ok 

duol sa bata nga gahithit og rugby. Nagpadayon 

ang kagabhion. Giwitik ko ang sigarilyo 

ug gisakmit ang abo duyog sa panghupaw,

nisakdap sa dalan nga taas  

ang kadulom. Bugtong saksi ang buwan

niining tanan sa wala pa hingpit 

nga gitukob sa gabusdik nga dag-om.

-- TON DAPOSALA

Cagayan de Oro City, Philippines 

nganong niundang ko sa pagtala sa mga damgo

sama nga mohapdos akong mga kuko

inig banaw sa duga sa lemonsito

atol sa paghiwa

kon moingon ko'g “hangin”  

mokusog ang amihan 

ug malumos ko

kon sulayan ko paglangoy

manglutaw ang mga bulinaw 

ug mahimong mabulokong pabuto

ug kon damgohon ko ikaw

oh, kon damgohon ko ikaw

mabanlos akong duha ka tiil 

ug dayon masilaob ko 

taliwala sa kalasangan

-- JEFFREY JAVIER

Davao City, Philippines

unsaon

Ang talaadlawan-- 

mahimong paklion

pagbasa 

kon unsa 

ang iyang sulod.

Ang antulang--

mahimong lungkabon

aron pagkaplag

sa perlas 

nga iyang gitipigan.

Apan 

unsaon ko man pag-abli

ang imong kahilom?

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

ang kabugnaw sa kalambigit

kaadlawon

walay hangin 

bisan ang ulan

galabyog

ang kurtina 

bisan sida

wala gani

matandog

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

templo: kay ang kalinaw maanaa usab kanimo

"Sikari!" Apan kining sugyot sa akong mga kamot

wala pamatia sa akong tiil-- wala pa intawon maulii 

gikan gibikog sa pakyas nga paglayat og kab-ot 

sa buwan. Yawa ra! Ang lisoanan sa ganghaan usa 

ka kumo. Talinis ang hunghong sa bungi: "Guniti!"

Nanguros ko. Wa'y sukod ang bawos sa pagluhod. 

  

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

pag-uli sa yutang natawhan

Bulawanon kining higayon,

talagsaon sama sa matag lugas 

sa nangumbitay-- 

anihunong humay.

Lakip sa humot nga hangin 

sa Septembre, gitagbo ko ug 

giusab pag-abi-abi.

-- ADONIS R. ENRICUSO

Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

duha ka dakit

Makita ko nga ang duha ka dakit igo lang gibalik sa naandan nilang pwesto gawas sa entrada sa harianong hotel.  Mas gagmay na karon ang ilang mga dahon, ug dili na lugom berde, ug maingon ta nga posibleng gidapatan sila og bag-ong naimbento nga mga kemikal. Ang duha may-ong kaayo, daw kaluha, gikan sa punoan nga gibahin sa upat ka sanga pipila ka dangaw gikan sa yuta ngadto sa tumoy nga ang hulma walay kalainan sa labong nga panganod sa ting-init.  Dugay-dugay gyod sila nga gipahiluna sa tambalanan sa mga tanom aron mapaalim ug mapapiskay, kapid-an ka tuig nga malagmit nahiatol sa labing law-ay nga pagpasagad sa akong kabatan-on. Apan karon motimbaya na lang ako kanila sa hilom. Wala ako mabalaka nga basin dili nila ako tagdon kay mokabat baya og kapin sa libo ang ilang mga kaila unya dili man ako unsa kaespesyal alang kanila. Sa tinuod lang, ang akong gikahadlokan mao ang kalagmitan nga madiparahan ko nga medyo nagkanguhal na ang ilang sinultihan. 

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

awit

Mitugaw sa kagabhion

ang tingog sa batan-ong

nagbidyoke sa imnanan

dapit sa basketbolan.

Kabahin sa napakyas 

nga gugma, igo ra siyang

gitugbangan ug giduyogan 

sa mga iro nga gauwang.

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR

Dipolog City, Philippines

takmag: duol sa lantay ni inse ug ingko

kaadlawon na sa gihinol nga balangay

butakal nagbarina sa alad sa anay

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Lake City, Florida, USA

pagkatagak

Wala'y pagkaluya ang kalag

kon gugma na gani ang hisgotan.

sulod sa usa ka segundo, 

nag-alindasay kini sa kwarto,

naghandom nga nag-inusara, sa laing

kalibotan, gisaw-an, giandam 

alang kanila. Sa kalit, didto kini mibutho

sa tungatunga sa lasang. Dayon, 

sa akong pagpamapha, didto mi dad-a 

sa Osaka diin nadakpan ko taliwala

sa gubat sa dungog ug espada

sa akong paghangad, didto mi gilupad

sa layong gingharian, sa panahon sa mga bungoton,

diin nagsayal ang mga sundalo, sungayan ang palasyo.

"Kon ang imong katakos alang sa gigunitang himaya,

andama ang imong kaugalingon sa usa ka sangka,"

gihagit ko sa ilang hari. Ug namuypoy 

ang duha ko ka bukton. Sa unang higayon, 

nadunggan ko ang bagtingsa duha ka tuhod 

ug nabuhian ko ang taming

sa gugma. Dayon, sa pipila ka pamilok, gitaptap

sa akong ulo ang itom nga panapton. Sa entablado, 

mihaguros ang mga prutas, misanting ang binaid.

"Sa kataposan sa imong paglibod-suroy, 

nakaplagan ba nimo ang tumoy sa tinguha?"

nangutana ang berdugo sa wala pa miligid

ang akong ulo.

-- ERIK E. TUBAN 

Cordova, Cebu, Philippines

tankahangtoran

Bisan balikon

kining bungtod, awaaw

akong pag-uyon

sa mga takna: yamog  

sa sunod mong pagdulhog

-- DENNIS S. SARMIENTO

Baltimore County, Maryland, USA 

galaway, gakamang

sa kahinanok mipukaw

hawok sa alimungaw

pagtidlom sa kaadlawon 

gabawod ang kutson

-- RODELIO BARELLANO

Caloocan City, Philippines

mga balas nga palasyo

Sa lapyahan

sa atong kabatan-on,

kadaghan kita maghimo 

og mga balas nga palasyo.

Kadaghan kita magdamgo.

Mga damgo nga mas taas

kay sa atong mga balas nga palasyo.

Apan ang kinabuhi baybayon lang 

sa paghunas ug pagtaob sa panahon. 

Ug ang mga balas nga palasyo

nga atong gihimo sa iyang lapyahan 

gibanlas ug nangagunaw 

sa paghasmag sa mga balod 

sa atong mga kapakyas.

-- URIAS A. ALMAGRO

New Berlin, Wisconsin, USA

selos

sa dihang nakita mo nga naghalok 

ang buwan ug ang adlaw

maayong pagkagun-ob

sa imong kalibotan

nangabuak ang mga bituon ug pino 

nga natapun-og diha sa  

gagilak nga mga balod

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

sama nila: hubad sa tinagalog ni Reuel Aguila isip pagduyog-handom sa kapintas ni haiyan/yolanda

Sama sa iyang asawa

Nihilak siya
Nihilak siya
Sama sa iyang amahan
Sama sa iyang inahan
Nihilak siya
Nihilak siya
Sama sa iyang lolo
Sama sa iyang lola 

Nihilak siya
Nihilak siya
Alang sa iyang asawa
Alang sa iyang amahan
Alang sa iyang inahan
Alang sa iyang lolo’g lolang
Di na makahilak
Gidagit na sa bawod
Ug wa pa hipalgi

Nihilak siya
Gikugos ang lawas sa kinamanghoran
Nihilak siya ug nihilak
Sama sa usa ka matuod nga amahan

-- MICHAEL U. OBENIETA 

Topeka, Kansas, USA

takna

Alas tres na sa kaadlawon!  Ambot nganong dili gyod nako maputol kining kalangay sa katulogon. Makakurog ang makatugaw nga kamingaw nga gapangab-ot gikan diha sa mga suok. Tin-aw ang kangitngit nga gikutaw sa buwan. Ning taknaa, ang salamin usa ka lanaw. Makalumos ang pagmahay. Makabun-og sa akong tinutokan ang tabyog sa pendulo. Sa gawas, gaatang ang mapahitas-on nga tamay sa mga poste sa suga. Wa'y hunong ang pasundayag sa mga pahinumdom sa kasub-anan. Ug samtang gakabarato ang kinabuhi, unta padayon pod ang dagayday sa kape ug ang kagaan sa aso gikan sa sigarilyo. Pagkapuol na sa nasayran nga mga pagpanaw nga wala na subaya sa mga aping nga gauga. Ay, kadugay sa duka! Sundon ko nalang kaha ang uwang sa mga iro samtang gibugha ang dakbayan sa tyabaw sa ambulansya. 

-- SIMON ANTON NINO DIEGO BAENA

Bais City, Negros Oriental, Philippines

lanog sa panghupaw ni J. V. Cunningham

Ang kinabuhi modahili 

paingon sa kamatayon

sama sa sapa nga rumbo ang dagat.

Sa ato pa,

ang kamatayon maoy asin 

sa tab-ang nga kinabuhi.

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO

Dhaka, Bangladesh

matikmatik sa kasingkasing

Sa himayang' kutson

ang usa tandayan sa usa.

Apan ang sangpotanan 

pabiling' usa lang gihapon

(1+1=1)

Sa mingawng' lawak

Ang usa talikdan sa usa.

Ang tubag dili sero

Apan usa lang gihapon:

(1-1=1)

-- KEVIN A. LAGUNDA

Lilo-an, Cebu, Philippines

nahipadpad tinultolan sa g.p.s. ngadto sa bulawanong laguna

Tinukmod sa mahawot, mamandoong tingog,

Ang manibela iliso sa tuo unya sa wala.

Subaya ang naghikohikong highway 308

Tadlas sa gipang-os nga katubhan,

Gaingaaa nga mga baka,

Nanibsib nga mga kabayo,

Nanglantaw nga mga tuwabong,

Samtang sa bayou ug katunggan

Nagtinikbong ang mga banghitaw ug buaya,

Nagsinikdohay, nag-andohay

Sa dihang ang taytayan gitangtang ug gitaod

Gikan nakalabang ang paraw ug bangka

Sa mga pasayan, takla, lambay--

Ang mga masuhiron, mapaniirong mga mata

I-cruise control lagbas sa naghinapos nga autumn.

Ang mga cajun nga ligid mihunong na.

Ania ang matahom creole nga kinaiyahan.

Nahimo nakong coonass.

-- MELQUIADITO M. ALLEGO

Golden Meadow, Louisiana, USA

sa mga lalaki

(tubag sa balak ni Ton Daposala nga “Sa Mga Babaye”)

Ihangyo ko lang--

ayaw palabihi’g padangog

anang inyong buhok ug pahapsay

sa inyong kaugalingon 

kay dili lang kaambongan

ang among giapas. Ayaw palabihi

og bansay-bansay anang mga pulong

nga inyong iyamyam karong gabhiona

kay kon mahutdan na kana’g alimyon

pabilin ra gihapon ming mosimhot

sa mga biniyaang pasalig ug butbot.

Sama ninyo, kapila sab mi niatubang

anang liki nga samin

dili lang sa pagpaanyag apan lakip pod

sa paghikyad sa mga tipik sa kapakyas

ug kalisang pakapin sa paglaom. 

Kon kinaham ninyo ang among ngabil,

nasayod ba kamo nga makadaghan pod kini

gitakloban og huwaw, nagtuaw 

sa mga halok nga humok rang mahilis?

Kon duna'y isaad ang kilumkilom, 

hikat-onan ra pod namo ang pagtukaw

ug paghupay sa kahaw-ang bisan

kamo ang hinungdan.

-- JIN D. GARCIANO 

Camotes, Cebu, Philippines

Bosch

"kinsay magtuo nga ang paraiso sama niini?"

pangutana ni kulas ngadto sa hangin.
ang hangin nitubag, "wooooosh...."
apan giunsa pagbalhin sa elepante ngadto
sa kuwadro gikan sa akong damgo?

"tingali ang orihinal nga konteksto kinahanglang
mawala aron mopahiluna kini og kab-ot sa bag-o
ug kinatibuk-ang pangagpas nato sa kinabuhi,"
naay nihunghong nako sa luyo. basin ang hangin.
mingisi ko sa yawa nga naglukdog sibuyas.

ang mga makasasala namidpidpid sa tuo. sa wala,
ang adunay gugmang putli nakighinabi, namupo,
sakay sa aliwas nga morag kabayo. ang tanan hubo.
sa tanaman, tanang mananap gamhanan. gidakop
sa ganghaan sa tinipigang kalingawan.

-- ERIK E. TUBAN 

Cordova, Cebu, Philippines

sa mga babaye

Kamong hinungdan 

ug kataposan sa akong latagaw,

wala ko’y laing mabuhat gawas

sa paglantaw sa gilimod 

sa kilumkilom nga gahubit 

og lab-as nga awit hangtod 

sa matag ngabil nga akong buot 

mahagkan unya. Karon, 

pakisawon na pod nako kining 

dagway diha sa liki nga samin. 

Ihapsay ang hinapay, ug aron 

dili manimaho og balikas 

ang tanang buot kong ipadayag

karong gabhiona, palutawon nako

sa dila ang kalunhaw. Managhoy ko 

samtang pil-on kining kwelyo. 

Hugtan ko kining korbata pahiuyon 

sa makalurat nga pahiyom. Unta, 

ang akong malitok talagsaon ug 

taas ang makaw-it: makadani 

ang huni, makatugaw 

bisan sa himatyon, ug

mopahupaw sa kahilom.

-- TON DAPOSALA

Cagayan de Oro City, Philippines