1988: usa ka pagpanamin sa ngalan sa akong amahan

Tin-aw ang dagway— daw langit ang kahilom—

sa nahinanok likod sa gabantaw nga samin.

Samtang galumba pa ang kilat ug

dugdog, dili nako matugkad nga managlahi

ang kalinaw ug pag-inusara. Ug dili kini

makita sa mga mobiya tadlas sa katuigan.

Isip usa sa mga sinalikway, ako

dili mo mabasol kon nasuhi

sa imong pagtuo: ang bugtong bahandi sa tawo

dili ang pagtigom og mga binhi. Wala baya’y

magmadaugon sa tanang imong gilabyan

kay ang kahilom nimo karon

dili makasubay sa kapakyasan,

gawas lang sa wala mo nakita: gaalirong,

gapadayon sa tagsa-tagsa ka dalan hangtod

Nagkaabot sa usa lang ka higayon.

-- DENNIS S. SARMIENTO                                                                                                     Baltimore County, Maryland, USA

lawod sa mga samin

Dili ko ganahan molantaw sa misumbalik nga imahen gikan sa mga samin. Kabalo ko adunay kalabera. Apan, mga bilbil nga wala na ko pangandoya ang mokudlit sulod kanako. Mopiyong ko matag adlaw aron lamaton kadtong babaye sa kawanangan, ug dili na tultulon pa. Akong am-aman bisan pa matilawan nako ang iyang mga kahiubos ug wa’y-pagsalig sa iyang kaugalingon.

                                                                                                                  

Matag adlaw, tudloan nako akong kaugalingon paggakos sa matag suok sa iyang kabukogan. Ug sa adlaw sa iyang panamilit, iyang gibilin ang uban nga bahin sa among panag-uban sa pipila katuig. Sama siya sa alimyon sa dagat, bisan dili pa makita ang lawod, matilawan gihapon nimo sa bugnawng huyuhoy ang iyang tumang kapa.

-- CINDY VELASQUEZ                                                                                                      

Cebu City, Philippines

wala'y balak

wala namulak

ang kagabhion

nanggamot

ang kahilom

-- GRATIAN PAUL R. TIDOR                                                                                                      Dipolog City,  Zambonga del Norte, Philippines

sulog duyog sa imong pagbiya

(alang kang Jae Mari Magdadaro)

Sa wala pa ka moabot sa ganghaan

sa tugpahanan sa Laguindingan,

naglingkod pa ko sa sulod sa nagdagan

nga Rural Transit. Naglantaw sa talan-awon,

sa kalangitan, diin mao-mao ra ang bulok

niadtong hapona. Human sa walo ka takna

sa pag-ila, nagkahugot ang pagbalikos

sa atong kumingking. Sa wala pa ka

moabot sa ganghaan sa Laguindingan,

nagkabug-at ang gininhawa dihang nalabyan

ang mga giagihan nga dapit sa wala pa ta

magtagbo sa Buruan. Gikan sa Lugait

ngadto sa Manticao, gikan sa Naawan

ngadto sa Initao, nakit-an gihapon nako

ang arko sa imong pahiyom sa hapon.

Unya inanay kong gitulon sa kamingaw.

Bisan sa paghinanok, nahamok ko

sa hinampak sa nagbusay natong pagbati

duyog sa nasaksihan natong dagayday

sa Maria Christina. Nga inig hanaw,

gitugyan ta sa kalinaw sa kagabhion,

diin dili lang ang huni sa gangis

o agay-ay sa sapa ang atong gipaminaw,

lakip pod ang pitik sa atong dughan.

Sa wala pa ka niabot sa ganghaan

sa Laguindingan, nagpadayon lang ko

og piyong, apan nagpabilin ang lanog

sa ulahi mong panamilit, diin gisugyot

sa imong pagmug-ot nga maanod ra ta

sa tagsa-tagsa natong padulngan.

Kining tanan nayagyag sa hunahuna

sa dihang gatukaw ko. Unya, ang kahilom

nakisaw sa mga pitik sa taligsik,

diin gisamin sa bentana ang halap kong

kalimutaw taliwala sa mga nagtabilis

nga lusok. Gikumkom ko ang salin

sa kainit sa imong kamot, apan wala’y

laing gibati gawas lamang sa gibug-aton

sa imong kawad-on. Sa kabug-at niini,

napundo sa Opol ang Rural Transit.

Samtang wala pa mahuman ang hapon, 

gilatas ko usab ang El Salvador palahos

sa Alubijid. Gigukod sa mga gutlo

ang gisakyan kong motor.

Bisag tuod kadukaon na ang adlaw,

kahil gihapon ang bulok

sa langit sama niadtong hapon

sa una natong panag-ila.

Sa wala pa ka niabot sa Laguindingan,

nagtutok lang ko sa ganghaan.

Gahinaot nga inig abot mo sa ang-ang

nga akong gibarogan, unta mabati mo

kon nganong ang lanog sa imong panamilit

masapawan gihapon sa sulog niining awit.

-- TON DAPOSALA                                                                                                                         Cagayan de Oro City, Philippines

avascular necrosis: pagkahilis pagkagipod sa duhang bat-ang

(alang sa akong suod ug tinamod nga amigo, Dr. Romeo Eugenio)

         Unsiyalan man, pre, karong retirado ka na ang mga dandelyon nagdula og tennis

sa inyong tugkaran samtang nanambo kamo ni mari ngadto sa tugwayanan

         sa nanibsib nga panumdoman sa ninglabayng panahon. Ang mga miraflor 
sa tandman namilo sa ilang mga gihay nangandam nga mopanaw ngadto 
         sa ahitong kasadpan sa kapulihay sa dayon. Sige lang kon sa inanay ug 
kalit dili ka makalakat usa niana ka buntag. Sige lang kon ang artipisyal 
         nga walang bat-ang relanseng pagkabutang ug unya nadakin-as naligas. 
May ginaingon nga ang kinabuhi dili bahin sa paglingkawas kondili unsaon 
         pagsayaw taliwala sa gabunok nga ulan. Ang lunodpatay mong mga higala 
lakip ako mahimong simpatiyang maunongong sungkod sa pag-aginod mo lagos 
         sa pagsulay ug balanosan ning sumasalop nga kinabuhi... Kugosa ang mga apo

-- MELQUIADITO M. ALLEGO                                                                                                         Lake City, Florida, USA

r136a1

Kanang kalim-an ka kiloparsecs dili maoy tinuod nga sukod sa atong gilay-on, oh Bituon nga masulaw. Ang akong kasingkasing dili makasabot unsa kahayaga ang imong sigyab kay ang akong gugma mas matataw nimo sa kangitngit. Usa ka kidhat ra ang akong masabtan. Usa ka huros ra sa buntagong huyuhoy nga adunay kahumot sa tuba nga wa'y tungog. Kun sa sinugbang isda nga nangalisbo niadtong wa nato kasaw-i nga paniudto. Hagki ko, ug ipakita ko kanimo nga ang kadul-on lisod sad diayng sabton.

-- OMAR KHALID                                                                                                                                Metro Manila, Philippines

taliwala sa taligsik

Nidag-om sugod gahapon,

ug ilawom sa imong payong
imo kong gipapasilong.
Nibaha atong gabhiona
sa kakapoy ug kalaay
kay taas na ang hinuwatay.
Nitukar ang dugdog
ug nidungan pagsalida ang kilat,

napid-ok sa akong pamilok!
Kay ingon ka,
“Balhin na lang
sa mas dako’ng kapasilongan
kay lapos na sa imong panit
ang talinis nga taligsik.”
Nalanay ang akong libro;
nahanaw ang mga pulong,
dayon niagbay ang kaguol
uyon sa mahigalaon nga kahingawa.

Tuod man, mituman ko
sa imong pagbuot,

nagpasilong na lang

sa mas dako’ng payong.
Ug sa laing dag-om
kalit ka’ng namaray’g:
“Tawga lang ko kon
naa na’y kahilunaan
ang gibati natong duha.”
Niabot na bitaw ning panahona
apan layo na kaayo ka.

Ang dag-om sa akong mata
dayo’g sirit, gabusyad
og laing walog sa katugnaw
nga nilunod nako sa kangingit.
Apan kutob na lang ba
sa pagkahumod ang tanan--
wala na’y kahigayonang
mobundak pa, ug kon

mobunok man gani
apan kadiyot ra?

-- EDWIN A. NUÑEZ                                                                                                                    Cordova-Mactan, Cebu, Philippines                                

kaluha

Niulan na usab gabii ug napuno na pod 

Ang mga lim-aw sa tubig.

Nakita ko na usab ang akong kaluha sa pagtambo ko

Sa lim-aw human sa ulan.

Tin-aw kaayo ang iyang hitsura nga mopahiyom kanako

Sa iyang luyo labing bughaw ang langit,

Miulbo ang dagkong kumyulos nga mga panganod

Sa iyang kapunaw-punawan

Kanunayng sidlak ang iyang adlaw.

Usahay may panon sa mga langgam nga molatas sa iyang kalibotan

Gikan sa, labing siguro, mga dagkong kalasangan,

Ug ang mga pati nga may igong pag-inusara

Gikan sa simboryo sa iyang simbahan.

Lahi sa akong puluy-anan dinhi--

Sa akong luyo sayod ko-- ang naghuot nga mga barong-barong,

Sa unahan mga gagmayng eskinita

Diin nagsagol ang mga tai ug dugo,

Ug sa kapilyang gamay, kanunayng gisugalan,

Kanunayng gibilaran,

Ug kining mga buslot nga yuta, may mga balang gitipigan.

Human sa bunok, mopakita siya kanako

Kanunayng mohupay, kanunayng huyo.

Gihuwat ko ang panahon nga mapapas kining nag-ulang kanamo

Sa iyaha ug akong kalibotan,

Ang iyang kalibotan maako,

Ug tingali siya maakǒ, ug ako masiyǎ,

Ug sa ingon niana, ako o siya,

Mahanaw.

-- ESTER TAPIA                                                                                                                         Kathmandu, Nepal

ulan

Inigdapat sa ulan sa aping sa yuta mohugpa ang kangitngit hinginlan ang modumili sa kagabhion ang mangahas og iway sa nangatagak nga mga takna

Malawos ang mga palad sa panumdoman

Apan kon mohilak ka man pasagdi ang luha nga motuhop sa humok nga mga tiil sa kabukiran mohunob sa tampihak sa bantilis nga bakilid mopukaw sa pug-aw nga mga sakristiya sa lumot motamak sa kampat nga katahap sa tornasol sa kapatagan

Pasagdi nga pakatawhon pag-usab ang lagiting nga alingiing hubaron sa walay karinyo ni kantalita ang mga luog nga bulok sa pagmahay

Kon mobundak man ang ulan tugoti nga tamnan ang balikhaw sa mga pangpang og bakak nga mga damgo pug-okon ang kompisyon sa mga lapyahan tudloan pagpangulipas ang mga antulihaw isangyaw ang danguyngoy sa ebanghelyo sa kasakit

Mibunok ug mibunok ug mibunok ang ulan ug ang katugnaw miuliot sa uyok sa kahidlaw mitidlom sa kinapusoran sa dakbayan sa unod sa trampilya sa kasingkasing sa humot nga ribite sa tay-og nga salamin sa abenida sa mayubitong tamboanan

Diin gihulat ko ang pagdunggo sa mga bituong nahisalaag aron sa makausa pa tugotan ako nga kalimtan ko na usab ikaw

Ikaw

Ikaw nga gianod sa dilubyo sa mga pahiyom sa bantaaw nga banagbanag

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO                                                                                            Dhaka, Bangladesh

kasikas

Kasikas sa kaadlawon:

Kasingkasing ra dia’y nako,

napulaw-palaw

sa pagpaabot sa imong pag-abot.

-- DELORA SALES-SIMBAJON                                                                                                    Butuan City, Agusan del Norte, Philippines

namunga og gubat ang akong damgo

Nagdamgo ko nga gidagit ko sa manulonda ug gitukmod ko niya pasulod sa B-52. Nangutana ko kinsa ang piloto. Ako, tubag niya. Nangutana ko niya og balik kon dili na ba siya kahibawo molupad. Mitubag siya nga ako daw ang miputol sa iyang duha ka pako nga akong gisugba ug gipakaon sa akong duha ka iro. Basin nahitabo na sa lain kong damgo, tubag nako niya, apan dili na ko makahinumdom.Igo rang mingisi ang manulonda. Gipalupad niya ang edro padung sa dakbayan nga nabisita na nako sa lain kong damgo. Niining tungora ang dakbayan teatro sa usa ka gubat. Ikaw ang bomba, matod sa manulonda. Natagak ko, apan wala mibuto. Nagpalibot nako ang mga sundalo nga walay mga dagway, nagpinusilay taliwala sa bunok. Gisawilik nako ang uwan sa tuo kong kamot nga gigabok sa akong mga sekreto ug nahugnong gugma. Mibutho ang manulonda ug mihunghong nga ang mga nagpinatyanay mga minugna gikan sa akong kahilom. Gikumo ko ang tuo kong kamot ug misiyagit nga ang kamatayon moabot kon tutokan ang sidlakan. Mituang ang ulan ug nangamatay ang mga sundalo gikan nako. Mitan-aw ko sa sidlakan ug mipahiyom sa bangaw nga dugo. Gihagkan ko sa manulonda ug gidunggab nako siya. 

Sa dihang misalingsing ang duha ka pako sa iyang buko-buko, gimingaw ko sa akong 

duha ka iro.

-- KEVIN A. LAGUNDA
                                                                                                                    Talisay City, Cebu, Philippines

ubos sa bulan

Dayag niining gabhiona

ang dan-ag nga hulagway

sa kalibotan. Bisan sa iyang kahilom,

lanog gihapon lakip

ang dili malitok

sa matag usa

taliwala sa kangitngit,

sa matag suok

sulod sa dughan

nga inusara paglamoy

sa dakbayan.

Sa awaaw nga dalan

duol sa gatukaw nga poste,

ang usa ka inahan gatutok

sa mga kamot sa makasasala

nga anak. Wa’y undang

ang pagtulo sa dugo… Dawata

kining akong pagpangab-ot ngadto

hangtod sa atong panag-oban.

-- ADONIS R. ENRICUSO                                                                                                           Dumingag, Zamboanga del Sur, Philippines

mangtas nga panimhot sa pag-ila

Sa kinapungkayan nga sanga

sa karaang tugas, mabinantayong nibatog

ang langyaw nga nangabat sa Sugbo.

Iyang gilantaw pagbalik ang kinatibuk-an

sa siyudad, gipaanad ang pagtutok sa galambod

nga kadalanan lakip ang kangitngit

sa kasuokan. Nagkalawom

ang kagabhion, ug inanay pod napalong

ang kabanha sa palibot. Karon, nisamot
katin-aw ang iyang pangdungog (galanog-

lanog ang mga kasingkasing sa katawhan)

ug labing dayag na ang kahumot

sa unod sa mga batang bulingit nga nagpahulay

sa kilid sa mga gambalay. Dugay rang gakutoy

ang iyang galamhan sukad niabot siya apan

giantos ra niya, gapanagana dungan sa kahadlok

nga tingalig matandog unya niya ang ikog

sa mga maas nga sigbin ug ungo  

nga hagbay rang nakaila sa iyang baho.

-- JONDY M. ARPILLEDA                                                                                                              Tandag City, Surigao del Sur, Philippines

baha: yukbo sa mga bata nga miluwas nako

huyang inyong mga bukton

nga gaalsa sa mga kahon 

sa pepsi ug sprite 

nga inyong gidala-dala ug gitanyag

alang sa akong lapalapa samtang nilapaw

ang akong kabalaka ug hapit nahilis

ang nangurog nakong mga kiting

apan wala nitidlom

dihang gabungisngis mo

sa akong pagsalig ninyo

-- JEFF DEL ROSARIO
                                                                                                                     Danao City, Cebu, Philippines

puti ang panan-aw sa malinawon og paagi sa pagpatay

dili lang pula ang moawas

molapos motapot sa kangitngit

ang nauling mong kasingkasing

magdagaang maabo

dili lang sa kalimutaw sa uwak

nisakdap niharos  

sa mga udlot biyuos ug yamog

samtang nilingiw nitalikod ka

sa mga gatyabaw gabakho

gipikatan ka sa buta

gilibak ka sa amang

hangtod mahanaw ang tanan

lakip imong anino mahupas

mapapas sa gikandilaang mapa  

-- MICHAEL U. OBENIETA                                                                                                          Topeka, Kansas, USA

ulahing agulo

Kon basahon pag-usab

ang nakulit sa kasingkasing, daghan

ang manumbalik: ang ngabil

sa usa ka pulong, ang nawong

sa gihigugma… ug

kon mopadayon ka pagpauraray

sa garay nga gihanduraw ug gihandom

paghinay lang kay didto sa tumoy

hangtod sa kataposang ginhawa,  

kuyaw kon mabungog ka

sa mga giagulo nga intawon

wala matuman.

-- RIC S. BASTASA

Katipunan, Zamboanga del Norte, Philippines

bulahan ang makapahilak sa labing gamhanan

I.

Pwera buyag baya sa mananabtan! Bus-ok tuod kanunay

iyang tiyan samtang padayon iyang pag-ihap sa bahandi

nga tabonan unya sa tigkawot og lubong. Pagkahayahay

sa ilang inadlaw nga pakigsawo ug pahimulos sa dili-

matagbaw nga uwag sa Manananggot kansang binuhi

nga uwak mangiti usab matag tabisay sa mga kandilang
gitilaan ang pabilo sa gapalibot nga kabugnaw duot

sa kabukogan. Pun-on og mga bakho ang kahaw-ang.

Ug unya moawas gihapon—wa’y pakyas, di malimot—

ang gabon ug yamog diha sa gauha nga mga udlot. 

II.

Na hala, buk-a na ang garapon sa mga limos! Pauwani

og mga sensilyo ug linukot ang mga palahubog diha

duol sa taboan. Lakip sa bakol nga mangunguot, suholi

sila nga molayat sa mga lubnganan bisan pa’g gahulga

ang mga aw-aw ug uwang. Sa baylehan sila tultoli!

III.

Pwera buyag baya sa mananabang! Bisan dili pa siya

motambol samtang gakiyodkiyod ang mga kundatan

batok sa tanang tunglo sa signos, ang iyang hapuhap ra

ang igong mohabwa sa gabalikos nga sinugdanan—

gagamot og kahayag, gabuswak og laing kalibotan

nga dili malipong bisan pa’g hagbay rang gatuyok.

Gani, siya ra’y paminawon sa raynang gabilangkad

pagtuman sa iyang pagbuot nga moutong og mosyaok

hangtod molugwa ang umaabot nga hari: ipatuwad

aron sagpaon ang lubot sa dili pa sa trono motugkad.

-- MICHAEL U. OBENIETA                                                                                                           Topeka, Kansas, USA

sa akong pagpauli

Sa wala pa ko nilatas sa utlanan sa damgo,

gisubay nako’g usab ang agianan nga gibadlis nimo

kaniadto. Ug igo ra gyod nga gisubayan

ang dalan, gikudlitan sa imong kumingking gikan

sa akong bukton padailos sa akong dughan. Ug

inig abot, pagkalapad sa dakbayan!

Nagkatag ang kadalanan. Nahibulong ko

kon giunsa nimo paglaraw kining labirinto

sa kahidlaw. Sa matag eskinang nalabyan

natanggong ko sa mga suok, walay lutsanan.

Busa, gitugyan nako ang akong kaugalingon

sa paghinumdom sa mga pulong nga imong

gipanghunghong. Matag hupaw napalgan ko

ang mga timailhan nga gipatikan

sa imong halok ug hapuhap.

Dihang nahidangat sa habagatan, nibarog ko

sa kinatumyan diin gisud-ong nako ang ngiob

nga kalibotan. Bisan tuod nahisalaag na,

naghangad gihapon ko sa nahabiling gilak

sa kaniadto. Diin dayag ang arko nga buwan

sa imong kandiis. Diin gilibotan ka og mga bituon.

Diin tataw ang bulalakaw sa imong pahiyom.

Nipadayon ko sa akong panaw,

naghinaot nga inig kapukaw

mapalgan ko ang akong kaugalingon

nga gauraray usab sa imong mga bukton.

Gahupay sa payag sa imong dughan.

(alang kang Jae Mari Magdadaro)

-- TON DAPOSALA                                                                                                                      Cagayan de Oro City, Philippines