10.31.2021

lamento numero diyes


Ang yagpis 
nga busay—mga dalan-dalan 
nga nahitipas gikan sa langit—nalamba sa kilid sa pangpang ug milayat nga 
gakurog. 

Usahay sa akong likod 
adunay gamayng daob nga padayong midilaab sa ulan, diha sa mingaw niining 
abo. 

Dili na igsapayan, karon, kon alang kang kinsa kini gihaling, 
padayon kini pagsilaob, 
paghatag og kainit 
kang bisan kinsa nga mahiduol sa iyang dagaang, 
usa ka kahoy, nahisalaag nga hayop, mga bato. 

Kon nasinati sa usa ka tawo ang gugma, 
(bisan kausa lang, basta gugma), 
kini modilaab sa kahangtoran 
tungod kay sa himatyong kalibotan, sa usa ka tumpi sa bukog 
nga natumog sa dugo, adunay miduslit niini. 

Nasayod ko nga dakong kabahin sa akong kinabuhi nahimong 
walay hinungdan; nga dakong kabahin sa kinabuhi sa matag usa kanato 
nakawang lang: nga kadaghan unta 
sa atong mahimo o makab-ot 
apan gipugngan kita ang atong kaugalingon 
tungod sa kahadlok 
o sa damgo nga usa ka butang lamang ang angay natong mahimo o makab-ot 
o sa pagtuo nga ang tugob nga kinabuhi 
anha subaya sa tulugkaron—lahos sa tinakpang pultahan sa inayrang agianan. 

Apan usab miturok sa akong hunahuna 
nga walay butang nga nasaghiran sa pangandoy nga makalingkawas 
kanato, makapahilayo kanato sa hangtod 
lapas sa kataposang aligato sa agtang-lampara sa kait-on. 

Ug katin-aw uyamot sa hangin samtang taliabot pa ang kilumkilom. 

Kini ang ikanapulong balak 
ug kini ang kataposan. Tukma lamang, 
sa kataposan, nga ang usa 
ug ang siro 
magkuyog paglakaw, 
mag-inagbayay ngadto sa ngilit niining pahina, 
usa ka linalang nga mipanaw kuyog sa kahaw-ang. 

Ang hangin mohuros 
lagbas sa usa ka dahon, bukog sa apapangig, 
uhot sa dagami. Unsa man ganiy 
motuyhakaw gikan sa yuta, usa ka adlaw niana, sa kataposang adlaw, 
makaamgo 
unsa diay ang bation sa linalang nga gasaloma. 

Ang pagkakataposan 
maoy pagkamadan-agon. Kini maoy pagkamadan-agon 
nga galangkob sa tanang nangaging pagkamadan-agon. Kini maoy motapos 
hangtod sa kataposan. Kini maoy molungtad. 

Ug sa dihang itugyan na niya 
ang paglungtad, wala ug wala nay 
mahibilin, 

sa taya sa dugmok nga mga kotse, 
sa samad sa gilangkat gikan sa lawas sa Mamamana, 
sa gabon sa sapa nga nangalimyon sa kahapo sa kabatoan, 
nangligdas ang mga patay, haw-ang, busdik, sa sinugdanan, 

ug puno na usab 
sa pangandoy ang gaunang tingog nga mihungaw sa ilang tutonlan. 

Nakahinumdom ko sa usa ka konserto ni Bach, dugay na kaayo— 
ang nagpangidlap nga lawak 
sa hamiling mga ginang ug ginong sa katilingban nga walay kamatayon… 

Mipid-ok ang mga hagawhaw, 
giharian sa kahilom ang lawak, 
gihaklap sa biyolinista ang dili-matuis nga kasakit sa iyang bayhon 
nganha sa binuksang palad nga hinimo 
sa kahoy. Unya nagsugod ang musika: 
usa ka habohabo sa bagtok nga duga sa kahoy, 
hinurot ang kusog sa mga kwerdas sa pagpamati 
sa umbangol, sa lawasnong umbangol 
sa tanang daplin-daplin ug nagkadugong lanot sa atong kinabuhi 
nga nagdanguyngoy pa, nga nag-awit pa, gikan sa hiniwang tinai 
sa usa ka iring. 

Ug kining balak, 
kon ato man kining tawgon og balak, 
o konsiyerto sa gabinugtong 
nga gipahat-pahat sa iyang kaugalingon, 
kining patidlom sa yuta nga layat sa parakaydista—ang mga ulod-hantatawo 
sa iyang likod nga galalik apan usab sa samang higayon gakitkit 
sa parakayda sa iyang gugma, kinsa kahay makaluwas kaniya, 
kining gapaday-ang pag-utaw-utaw 
kaniya nga midupa ingon 
nga molupad, samtang gituman niya 
ang kasugoan, unya natagak… 

Sancho Fergus, Ayawg hilak! 

Apan kon gusto ka, hilak lang. 

Sa lawas, 
sa lagom ug bun-og nga unod, sa dihang 
gipabuy-od na kini, pangitaa 
ang gainusarang pulgas nga gakatawa. 


(hubad sa Iningles ni Galway Kinnell) 

-- VICENTE VIVENCIO BANDILLO 
Metro Manila, Philippines

No comments:


Daghang salamat sa mga maniniyot nga gapaambit sa ilang mga hulagway sa Google ug Flickr.