"I will show you fear in a handful of dust."
-- T.S Eliot
Tabunong lunangan, gingharian sa kilumkilom. Ang habog nga sagidlisan sa hangin gipabangaw sa kay-ag nga kalibotan ug tadlas sa kalaberang kakahoyan, nangulihad pa ang alingagngag sa sidlakan. Nag-alirong ang mga pagaw nga bulalakawng buot manaygon sa kawanangan. Dayag ang bagang gabon purya buyag: nunot sa kabaga nahisalipdan ang nahunlak nga buhilaman kansang signos gitag-an na daan sa higanteng buriring nga binuhi sa nahinanok nga kadagatan. Sa laksot nga urom gidigahan og nangatun-as nga mga sanglitanan. Galamhan nagkawankawan nagpaanod sa bul-og sa kasapaan paingon sa kalawran sa damgo ug alimungaw: mobulhot man o mohunong sa wa’y padulngan, usa ra’y paagi aron mahalingkawas sa laksot nga urom: kini mao ang pagkamatay sa wala’y hinungdan. Wa’y pagkatugkad kining walog sa nangalanayng taknaan nga gipangsablay sa mga sanga nga gipul-ongan sa gilamat nga mangangayam. Ang pagaw nga hagawhaw sa yutang natawhan, sinambogan sa pagtamay gisuginlan og tonadang tipasak sa laway sa ugis nga talirongan sa habog nga punoan sa saging nga kardaba. Sa giwang taliwala sa signos ug pabilo sa nag-unawop tang buhilaman, ubay-ubay na ang milalin ug nahisakay sa laylay sa gabok nga tingusbawan: namasin nga sa pikas tampi mahakaplagan ang hulad sa bituong di maantigong maugdaw ug mahanaw. Niining panaw sa atoang pagtumbok gitulisok kita niining damurhawng aligato nga napadpad gikan sa gidaobang gingharian sa mga bathala: gisugilon niya kanato ang iyang kasinatian sa iyang pagsulay pag-eskapo sa galabirintong dimensyon kansang danawan sa mga unibersong nangatunaw ug nangatun-as. Didto wala na kitay madawdaw kon dili ang abo sa atoang kaugalingong kalag nga nahilakip og gupok sa kalayo. Sumala sa propesiya sa bulawang salampating motungha lang matag sawumsom, patyon kita sa usa ka grano sa abog ug itambog kita niya sa usa ka disyertong nagpasad ug nagligdas ang iyang mga hinanib. Takulahaw adunay mga madre nga engkanto nga adunay gay-ot nga mga dagway. Sila moduaw kanato ug tunolan ta nila sa kunot nilang mga kamot ug dawaton ta kini samtang gikalawat ang atong pagkamakasasala. Human sa hut-ong sa gutlo, dili mamostra ang atong bayhon: misiwil ang atong dila, milugwa ang atong mga mata ug miguwa ang tinai sa atong baba sama sa usa ka anananggal.
Ug sa atong pagbalik sa gibiyaan tang buhilaman, hayan nga dili na kita mailhan sa atong kaliwatan tungod kay dili na kita ang bayhon nga ilang kapanaminan. Lahi na kita nila: ang atoang mga kalag ginama na sa gipanglut-od nga tipaka sa nangahibat nga lawas sa bisan kinsang linalang nga atong mahinagbo ug mapunitan sa dalan paingon dinhi. Ug wala kita masayod kon sutil o buotan ba kining mga lawasa kaniadto. Ug wala, wala pa makatigoriya kon babaye ba kini sila o lalake. Wala, wala’y nasayod.
-- LEONEL QUILLO
Malalag, Davao del Sur, Philippines
No comments:
Post a Comment