ang mga imbisibol

“We must talk about poverty, because people insulated by their own comfort lose sight of it.”-- Dorothy Day

Si Mana Lusbi singkwentay siyete, nangahingo nang ngipon
ug ubanon, imbisibol na na siya sa mga syokoy sa kanto.
Apan kining mga syokoya, imbisibol sad ni sila sa mga dalagang
nangitag uyabon diha sa iskina, kay wa may nahot ilang bulsa.
Nagdagsang nang mga imbisibol bisag asa, unya tingali
tungod sa ilang kadaghan, nanugwak sa kwadro sa kasagaran,
Nangalwak sa mga mata ni Mayor, ni Gob, ni Honorable,
di na hinuon hingkit-an bisag nagpanon sa kadalanan, tiyanggihan,

simbahan, nanghuot sa dyipni, bus, bapor.
Sa kadaghan sa ilang mga panginahanglanon, makabungol
sa mamamati, ang gutom kaabay nila matag-oras, bisan sa ilang katulogon,

wa’y takos makatug-an sa kasakit nga ilang hing-agoman.

Kay imbisibol lagi, way apil sa ihap ilang tampo
sa kauswagan-- giihap ra ang ani: Tonilada sa bugas, asukar, kopras.

Wa’y nakaalinggat nga pagkahuman sa ani, wan’ay
gilung-ag si Teryong magdadaro ug si Sinta iyang asawa
nga mao’y ningpugas ug nanggani; si Usting mangingisda

wa’y apil sa lista, naihap lang ang kinilo sa isda nga iyang nakuha.
Linibo ka kilometro sa dalang sinimento, kapid-an mga tulay ug edipisyo,
wa’y labot si Nitoy, Leoncio ug Ruben, mason, panday, peyon,
ug ilang mga asawa ug anak nga ilang gibuhi, gipakaon,
gipaiskwela sa ilang sweldong mora’g kura.
Dili apil sa kwenta sa puhonan ang kusog, dugo ug singot,
kaning tanan imbisibol.
Wa pa’y labot niini ang mga lumad nga atoa nagpakabuhi
uban sa sawa, unggoy ug agila sa hinikalimtang bungtod.
Labaw pa to silang imbisibol, kay ang makit-an man lang dayon
sa panggamhanan mao ang pundo sa minahan, ang kahoyan
para sa logging, iniktaryang yuta nga mahimong patagon
para matamnan ug pinya, saging, ug palm oil trees nga puhon
mao’y tinubdan sa dolyares alang sa ikalambo sa nasod.

Ako, imbisibol sad baya ko,
us’ ka maistra, magtutudlo sa mga anak sa imbisibol parehas nako.
Unsa pa man diay? Tudloan kaha nako ning mga bata mamareho
kang Paquiao, imbisibol kaniadto, karon Pambansang Kamao na,
ug labaw sa tanan, naa na gayud sa Senado. No guts, no glory,
matod pa ni Kuya Manny, maoy labing maayong pamaagi
paglagbas sa pagka-imbisibol, ngadto sa pagka-bisibol.
Bilib kos’ iyang pagkaboksingero. Pagka-senador hinuon,
bahala nang Ginoo. Dinha to’y imbisibol, panahon ni Marcos,
gipul-an sa iyang kahimtang, gamay’g sweldo, dagha’g utang,
asawa buntis, anak hubakon-- kahanap sa iyang kaugmaon,
wa’y nakit-ang kapaingnan, nakahukom og ambak sa eroplano.
Ambot lang, mora baya’g nadayonan to.

Bawo lang, mahal man nang tiket s’eroplano, uy.
Puyo na lang. May klase pa ko tomorrow.

-- MERLIE W. ALUNAN
                                                                                                                        Tacloban City, Leyte, Philippines